สาเหตุของอาการผื่นคัน ที่ไม่ควรมองข้าม
เมื่อพูดถึง ‘ ผื่นคัน ’ หลายคนมักพบกับผื่นขึ้นตามตัว ตามหน้า ซึ่งมีลักษณะเป็น ผื่นคัน ที่แตกต่างกันออกไป บางคนอาจมองว่าเป็นเรื่องเล็ก แท้จริงแล้ว ผื่นคัน เกิดขึ้นได้จากหลายสาเหตุ และอาจเป็นสัญญาณเตือนปัญหาสุขภาพบางอย่างที่ไม่ควรมองข้าม ก่อนอื่นเรามาทำความรู้จักกับ ผื่นคัน ว่ามีสาเหตุเกิดจากอะไรบ้าง เพื่อที่จะได้รับมืออย่างถูกต้อง
ผื่นคันเกิดจากอะไร
ผื่นคันคืออาการที่ผิวหนังเกิดผื่น และมีอาการคัน โดยเกิดขึ้นได้จากหลายปัจจัย ไม่ว่าจะเป็น การแพ้สาร การติดเชื้อ สภาพแวดล้อมหรือมลภาวะต่าง ๆ ควรหมั่นสังเกตอาการและหากพบว่ามีความรุนแรงมาก ควรพบแพทย์เพื่อรับการวินิจฉัยและการรักษาที่เหมาะสมกับสาเหตุของ ผื่นคัน นั้น ๆ
สาเหตุที่ทำให้เกิดผื่นคัน
1.การแพ้สาร
ผื่นคันที่เกิดขึ้นจากการตอบสนองของร่างกายต่อสารบางอย่าง เช่น การแพ้แมลงหรือสัตว์, การแพ้สารเคมี, แพ้ฝุ่นละออง, การแพ้อาหาร รวมไปถึงการสัมผัสกับสารระเคือง ไม่ว่าจะเป็นสารที่อยู่ในผลิตภัณฑ์ทำความสะอาด เครื่องสำอาง หรือครีมบำรุงผิวต่าง ๆ
2.การติดเชื้อ
การติดเชื้อไวรัส แบคทีเรีย หรือเชื้อราบางชนิด อาจเข้าไปทำลายเซลล์ผิวหนังทำให้เกิดการอักเสบ กลายเป็นอาการผื่นคันตามบริเวณต่าง ๆ ของร่างกาย
3.สภาพแวดล้อมและมลภาวะ
ปัจจัยทางสภาพแวดล้อม เช่น ความชื้นสูง, อากาศร้อน, อากาศแห้ง หรือการสัมผัสกับมลภาวะอย่างต่อเนื่อง ทำให้ผิวหนังอ่อนแอเกิดการระคายเคืองจนเกิดเป็นผื่นคันได้ง่าย
4.โรคต่าง ๆ
ผื่นคันอาจเกิดอาการร่วมกับโรคที่เกี่ยวข้องต่าง ๆ เช่น โรคภูมิแพ้ โรคผื่นแดง ลมพิษ เป็นต้น
วิธีป้องกันและรักษาอาการผื่นคัน
1. หลีกเลี่ยงสารกระตุ้น
หลีกเลี่ยงสารกระตุ้นที่อาจจะทำให้เกิดผื่นคัน โดยเลือกใช้ผลิตภัณฑ์ที่อ่อนโยนและปราศจากสารเคมี, ใส่เสื้อผ้าที่ระบายอากาศได้ดี และเลือกเน้นบริโภคอาหารที่มีวิตามิน A และวิตามิน C เพื่อช่วยเสริมสร้างระบบภูมิคุ้มกัน สามารถช่วยลดโอกาสการเกิดผื่นคันได้
4. อาบน้ำทำความสะอาดผิวอย่างเหมาะสม
การอาบน้ำจะช่วยชะล้างสิ่งสกปรกที่สะสมอยู่บนผิวหนังซึ่งอาจเป็นสาเหตุของอาการผื่นคัน โดยควรอาบน้ำในอุณภูมิที่เหมาะสมเพื่อไม่ทำให้ผิวแห้งจนก่อให้เกิดอาการคัน พร้อมเลือกใช้ครีมอาบน้ำที่เหมาะกับผิวบองบางแพ้ง่าย อย่าง จอห์นสัน คอตตอนทัช ท็อปทูโท บาธ สูตรอ่อนโยนเป็นพิเศษสำหรับผิวบอบบาง* มีแนวโน้มแพ้ง่าย เพื่อช่วยมอบความชุ่มชื้น และลดความแห้งกร้านของผิวซึ่งเป็นปัจจัยเสี่ยงต่อการเกิดผื่นคัน
Tips: หลังอาบน้ำเสร็จ แนะนำให้ชโลมจอห์นสัน อโลเวร่า แอนด์ วิตามินอี เบบี้ ออยล์ ในขณะที่ตัวเปียกอยู่ เพื่อกักเก็บความชุ่มชื้นให้ผิวได้มากกว่า 10 เท่า* อีกทั้งคุณสมบัติของว่านหางจระเข้ ที่สามารถช่วยเรื่องลดการอักเสบบนผิวหนัง และบรรเทาอาการคันได้
*ผลทดสอบในห้องปฏิบัติการเทียบกับโลชั่น โดย Johnson & Johnson Consumer France เดือน ธ.ค. 2543
2. รักษาระดับความชุ่มชื้นของผิว
บำรุงผิวด้วยผลิตภัณฑ์ที่มีสารบำรุงความชุ่มชื้น อย่าง จอห์นสัน คอตตอนทัช เฟซ แอนด์ บอดี้ โลชั่น ที่ผสานคุณค่าฝ้ายจากธรรมชาติ 100% ช่วยเสริมเกราะปกป้องความชุ่มชื้นผิวใน 4 สัปดาห์* ไม่ให้ผิวหนังที่อ่อนแอเกิดการระคายเคืองมากขึ้น เหมาะกับผิวบอบบางระคายเคืองง่าย หมั่นทาโลชั่นเป็นประจำเช้า-เย็น เพื่อสุขภาพผิวที่ดี และชุ่มชื้นอยู่เสมอ
*ผิวที่อาจมีแนวโน้มแพ้ง่ายเนื่องจากผิวแห้ง
3. ทายาหรือกินยาแก้แพ้
ทายาหรือกินยาแก้แพ้เพื่อลดอาการผื่นคัน ทั้งนี้ต้องเป็นตามคำแนะนำ และการสั่งจ่ายยาของแพทย์เพื่อให้ได้ผลลัพธ์ที่เหมาะสมและปลอดภัย
5. ไม่ใส่เสื้อรัดรูปมากเกินไป
ไม่ใส่เสื้อรัดรูปมากเกินไป จะช่วยลดการสัมผัสระหว่างผิวหนังกับเนื้อผ้าที่อาจกระตุ้นให้เกิดการระคายเคือง และยังช่วยให้ผิวหนังได้รับอากาศถ่ายเท ซึ่งช่วยลดโอกาสเกิดผื่นคัน และปัญหาผิวหนังอื่น ๆ
อาการผื่นคันที่ควรพบแพทย์
อาการ ผื่นคัน ที่รุนแรง ไม่ดีขึ้นหลังจากใช้ยานานมากกว่า 2 สัปดาห์ หรือมีอาการคันจนกระทบในการใช้ชีวิตประจำวัน
มีอาการอื่นร่วมด้วย เช่น ตุ่มน้ำ, อาการปวด, มีไข้, หายใจไม่สะดวก และปวดท้อง
เฝ้าระวังอาการ ผื่นคัน ในกลุ่มเด็ก, ผู้สูงอายุ หรือกลุ่มที่มีโรคประจำตัว หากพบว่าอาการ ผื่นคัน รุนแรงมากขึ้นเรื่อย ๆ ควรรีบพบแพทย์เพื่อรับการวินิจฉัย และเข้ารับการรักษาทันที
การดูแลผิวให้มีความความชุ่มชื้น และหลีกเลี่ยงสิ่งกระตุ้นที่ทำให้ผิวหนังเกิดการระคายเคือง เป็นสิ่งสำคัญ และสามารถทำได้ง่าย ๆ เบื้องต้นด้วยตัวเอง ซึ่งนอกจากช่วยป้องกัน และลดความเสี่ยงการเกิด ผื่นคัน แล้ว ยังส่งผลให้ผิวแข็งแรงสุขภาพดีอีกด้วย
คำถามที่พบบ่อย
Q: ผื่นคัน หายเองได้ไหม?
ผื่นคันบางกรณีสามารถหายเองได้ เช่น ผื่นคันที่เกิดจากการแพ้สาร หรือการติดเชื้อในระดับเบื้องต้น โดยไม่มีสิ่งเร้ากระตุ้นต่อเนื่อง มีโอกาสที่อาการจะลดลง และสามารถหายไปเองได้โดยไม่ต้องรับยาหรือการรักษาเพิ่มเติม แต่ถ้าหากผื่นคันรุนแรงหรือไม่ดีขึ้นควรพบแพทย์เพื่อการวินิจฉัยและได้รับรักษาที่ถูกต้อง เพื่อควบคุมอาการลุกลามและป้องกันการเกิดอาการอื่น ๆ ร่วมด้วยในอนาคต
Q: เป็นผื่นกี่วันถึงจะหาย?
ระยะเวลาที่ผื่นขึ้นอาจแตกต่างกันไป ขึ้นอยู่กับสาเหตุและรูปแบบของผื่นคัน บางครั้งผื่นคันอาจหายเองได้ภายในไม่กี่วันหรือเป็นสัปดาห์ หากมีอาการผื่นคันที่รุนแรงอาจต้องใช้เวลาหลายสัปดาห์ไปจนถึงหลายเดือนกว่าจะหายเป็นปกติ โดยการรักษาที่ถูกต้องและดูแลผิวอย่างเหมาะสมจะช่วยให้ผื่นคันหายได้เร็วขึ้น
Q: ผื่นคัน เกาแล้วลามไหม?
เมื่อเป็น ผื่นคัน ที่มีสาเหตุมาจากการติดเชื้อควรหลีกเลี่ยงการเกา เพราะอาจทำให้สภาพผิวแย่ลง อาจเกิดการแพร่กระจายของเชื้อแบคทีเรีย, รา หรือไวรัส ไปยังพื้นที่ต่าง ๆ บนผิวหนัง ซึ่งเสี่ยงต่อการเกิดภาวะแพ้หรือการติดเชื้ออื่น ๆ ได้ง่าย